27 października 2009 w kampusie B Uniwersytetu Zielonogórskiego odbyła się sesja naukowa pt. „Druga dekada wolności. Socjologiczne konsekwencje i zagadki transformacji”. Spotkanie poświęcone dyskusji nad bilansem 20-lecia polskich przemian było jednocześnie okazją do świętowania jubileuszu Instytutu Socjologii, który w tym roku kończy 15 lat swojej obecności w zielonogórskim środowisku akademickim.

Przybyłych z tej okazji gości, wśród których byli należący do grona założycieli Instytutu Socjologii, prof. Danuta Markowska i dr hab. prof. UZ Franciszek Pastwa, powitała obecna dyrektor – dr hab. prof. UZ Maria Zielińska. W swoim wystąpieniu przedstawiła historię narodzin i rozwoju środowiska socjologicznego w murach naszej uczelni. Pierwszym dyrektorem, powołanej w 1994 jednostki był nieżyjący już prof. Ryszard Dyoniziak, po którym funkcję te przejął dr hab. Leszek Gołdyka. Obaj wnieśli znaczący i nadal żywo pamiętany wkład w powstanie zielonogórskiej socjologii. Gorące podziękowania, do których przyłączyli się dziekan Wydziału Pedagogiki, Socjologii i Nauk o Zdrowiu dr hab. prof. UZ Zbigniew Izdebski i prorektor ds. Jakości Kształcenia dr hab. prof. UZ Wielisława Osmańska-Furmanek, złożono wszystkim, którzy spowodowali, że przez ten krótki czas Instytut Socjologii stał się ważnym i dobrze rozpoznawalnym ośrodkiem badań socjologicznych.

Wśród największych sukcesów Instytutu przypomniano organizację w Zielonej Górze XIII Ogólnopolskiego Kongresu Socjologicznego we wrześniu 2007 (1300 uczestników), cykl konferencji poświęconych problematyce transgraniczności oraz powołanie Lubuskiego Ośrodka Badań Społecznych. Instytut wypromował przez ten czas blisko 1000 absolwentów, wśród których znajduje się stale rosnące grono osób z tytułami doktorskimi.

Druga część sesji miała charakter merytoryczny. Złożyły się na nią referaty prezentujące panoramiczny przegląd społecznych konsekwencji dwudziestu lat zmian systemowych w Polsce. Wśród wystąpień znalazły się zarówno analizy o charakterze teoretyczno-metodologicznym, poświęcone dylematom badań nad transformacją (dr hab. prof. UZ Mirosław Chałubiński), jak i te diagnozujące różnorodne aspekty kondycji Polaków w jakich analizie specjalizują się pracownicy Instytutu. Omawiano m.in. tendencje zmian w strukturze społecznej (dr hab. prof. UZ Krystyna Janicka), kryzys rozwoju społeczeństwa obywatelskiego w Polsce (dr Lech Szczegóła), patologie polityki kadrowej w instytucjach publicznych (dr Mariusz Kwiatkowski), ikonografię nowych wzorów męskości (dr Żywia Leszkowicz-Baczyńska). Dr hab. prof. UZ H.P. Mueller przedstawił ewolucję kontrowersji wokół ważnego dla stosunków polsko-niemieckich problemu wypędzeń. Ostatni punkt spotkania stanowiło wystąpienie dokumentujące dorobek działalności Koła Naukowego Socjologów, znanego w Polsce z inicjowania form międzyuczelnianej współpracy studentów tego kierunku.

Wygłoszone podczas sesji referaty ilustrują jedynie skromną część zainteresowań kadry Instytutu Socjologii UZ i jego wkładu w badanie konsekwencji i zagadek polskich przemian. Możliwością pełniejszej ich prezentacji będzie przygotowywana na przyszły rok publikacja, w której znajdą się również teksty od lat współpracujących z Instytutem wybitnych polskich socjologów.