Aktualności

Przedstawiamy Państwu fragment artykułu Magdaleny Pokrzyńskiej pt. „Wesele bukowińskie w gminie Brzeźnica (z okazji złotego jubileuszu zespołu Watra)”, W: „O relacjach polsko-rumuńskich na przestrzeni wieków w stulecie nawiązania polsko-rumuńskich relacji dyplomatycznych”: „Despre relaţiile polono-române de-a lungul timpului în anul centenarului stabilirii relaţiilor diplomatice polono-române”, red. Elżbieta Wieruszewska-Calistru, Suceava 2021.

„(…) ważnym etapem tradycyjnej bukowińskiej obrzędowości weselnej było tzw. odpytywanie. Rodzice młodych (tzw. swadziebni) siadali na ławie, a młodzi klękali przed nimi i prosili, powtarzając tekst za osobą bardziej doświadczoną: Prosim was mamko i was tatku, i was bracia i siostry, i was sumsiady bliscy i dalecy, i was ludzie dobri, abyście num odpuścili co my was kiedy nagniwali i złym słowem naruszyli. Odpuście num[1]. Na tę formułę wszyscy obecni głośno odpowiadali: Naj wum Pan Bóg odpuści[2]. Formuły te – zgodnie ze słowami rozmówców – były wypowiadane jednokrotnie.

Potem następował jeden z najbardziej wzruszających momentów całej uroczystości weselnej. Rodzice udzielali młodym błogosławieństwa chlebem i solą, trzymając nad ich głowami kołocze. Obejmowali swoje dzieci i całowali. Młodzi żegnali się ze swoimi bliskimi: rodzeństwem, przyjaciółmi, sąsiadami. W scenariuszu Wesela bukowińskiego Watry śpiewa się w tej chwili:

Szumiała liszczyna kiej sie rozwijała,

Płakała dziweczka kiej sie wydawała.

Nie szum ty liszczyno i nie rozwijaj sie,

Nie płacz ty dziweczko i nie wydawaj sie.

Szumiała liszczyna, eszcze szumieć bydzie,

Płakała dziweczka, eszcze płakać bydzie”

Trwają prace, by wesele bukowińskie zostało wpisane na krajową listę niematerialnego dziedzictwa kulturowego tworzoną według  zasad przyjętych w związku z Konwencją UNESCO. Wniosek powstaje w Brzeźnicy (powiat żagański, woj. lubuskie). W najbliższą sobotę odbędzie się tam spotkanie robocze, w którym wezmą m.in. udział Krzysztof Czartoryski z Narodowego Instytutu Dziedzictwa i Magdalena Pokrzyńska z Instytutu Socjologii UZ.

Na fotografiach:  

1. Błogosławieństwo udzielane przez rodziców młodej parze. Na fotografii widać kołocz z umieszczoną na nim tapką soli. Brzeźnica 1982 rok. Źródło: z archiwum rodzinnego Cecylii Garnek.>

2. Drużbowie na rowerach poniemieckich ruszają na wieś, by pytać gości na wiesiele. Rowery poniemieckie. Brzeźnica, koniec lat 40. XX wieku. Źródło: archiwum rodzinne Jadwigi Pareckiej.>

>3. Młoda para. Brzeźnica koniec lat 40. XX wieku Źródło: archiwum rodzinne Jadwigi Pareckiej.

4. Orszak ślubny w drodze do kościoła. Młoda prowadzona przez drużbów. Przodem idzie orkiestra. Brzeźnica, połowa lat 80. XX wieku. Źródło: archiwum rodzinne Rozalii z d. Buganik i Tomasza Irskich

-----------------------------------------------

[1] Jest to wersja obecnie wykonywana podczas odtwarzania scenicznego wesela bukowińskiego przez Watrę. Zgodnie ze wspomnieniami rozmówców, podczas rzeczywistych wesel nie zawsze obowiązywała dokładnie ta formuła. Uznawana jest ona jako prawidłowa i zgodna z tradycją. Bywało jednak, że rolę prowadzącego przejmował muzykant. I wprowadzał on wersję bardziej rozbudowaną.

[2] Przed 1989 rokiem cenzor zatwierdzający repertuar zespołu przed występem wykreślił tę formułę. Ale w praktyce zawsze była na scenie wygłaszana.